Onkowakacje – czyli na co powinniśmy uważać podczas letnich aktywności, jeżeli borykamy się z obrzękiem limfatycznym lub jesteśmy po usunięciu węzłów chłonnych.
Obrzęk limfatyczny to często niepożądany efekt leczenia onkologicznego, m.in. nowotworów piersi. Powstaje najczęściej z powodu usunięcia węzłów chłonnych i radioterapii. Patomechanizmem powstania tej przypadłości jest nic innego, jak zaburzenie odpływu chłonki.
Osoby borykające się z tym problemem powinny poddawać się Kompleksowej Terapii Przeciwobrzękowej, która jest metodą terapeutyczną, składającą się z pięciu działań:
ćwiczenia
manualny drenaż limfatyczny,
kompresjoterapia,
pielęgnacja skóry,
edukacja
Z obrzękiem jesteśmy w stanie żyć na bardzo wysokim poziomie, lecz tylko wtedy, kiedy jest on leczony (redukowany), a pacjenci stosują się do zaleceń profilaktycznych.
Nie u każdego pacjenta po usunięciu węzłów chłonnych występuje obrzęk limfatyczny, lecz każdy, kto przeszedł zabieg limfadenektomii powinien przestrzegać zasad profilaktyki, ponieważ te osoby nadal należą do grupy ryzyka jego powstania.
Poniżej przedstawiamy kilka praktycznych porad, które pomogą w profilaktyce przeciwobrzękowej osób po limfadenektomii. Przydadzą się zwłaszcza latem, kiedy dużo czasu spędzamy na letnich wyprawach, pracach działkowych czy po prostu – spędzamy wolny czas na świeżym powietrzu.
Unikaj skaleczeń – przerwanie ciągłości skóry sprzyja zakażeniom i w związku z tym może dojść do zapalenia tkanki łącznej, a to może być przyczyną obrzęku chłonnego. Węzły chłonne u osoby zdrowej, w normalnych warunkach, unieszkodliwiają patogeny za pomocą odpowiednych komórek odpornościowych. Organizm po limfadenektomii jest gorzej oczyszczany z drobnoustrojów, które mogłyby wniknąć przez otwartą ranę. Dlatego podczas szycia igłą używaj naparstka na „chorej” kończynie, używaj ostrych przedmiotów w sposób kontrolowany i bez pośpiechu, a będąc zmęczony, nie wykonuj niebezpiecznych czynności. Na działce uważaj na rośliny z ostrymi kolcami itp.
Używaj rękawiczek podczas sprzątania z użyciem środków żrących – organizm człowieka za pomocą tzw. „kwaśnego płaszcza” na skórze jest w stanie neutralizować drobnoustroje, zanim wtargną do wewnątrz ustroju. Środki żrące doprowadzają do uszkodzenia tej bariery ochronnej - przy zachowaniu ostrożności i używaniu odzieży ochronnej możemy temu zapobiec i uchronić się przed niechcianymi infekcjami.
Unikaj eksponowania zoperowanej kończyny na słońce w godzinach, kiedy jest ono dla nas najbardziej niebezpieczne między 12:00 a 15:00. Czy w takim razie osoby z ryzykiem obrzęku chłonnego mogą zapomnieć o plażowaniu ? Nic bardziej mylnego. Osoby te mogą spędzać czas na plaży pod warunkiem, że będą często się schładzać w wodzie lub pod zimnym prysznicem i chronić przed słońcem obszar zagrożony wystąpieniem obrzęku limfatycznego.
Ruch, ruch, ruch - żadna aktywność nie jest przeciwwskazana, każda jest dobra – lato to czas, w którym większość z nas obcuje z naturą uprawiając sport. Ruch jest istotnym elementem walki z obrzękiem, ponieważ działanie pompy mięśniowej przyśpiesza odpływ chłonki. Podejmujmy aktywność fizyczną wiele razy dziennie, ale jednocześnie unikajmy przemęczenia i przegrzania. Jeżeli czujemy, ze nasza kończyna męczy się podczas ćwiczeń, to kolejnym razem zredukujmy intensywność wysiłku. W profilaktyce przeciwobrzękowej i przeciwnowotworowej zalecane jest minimum 30 min aktywności fizycznej na świeżym powietrzu każdego dnia
Używaj środków przeciw ukąszeniom – podczas pieszych wędrówek po lesie możemy być narażeni na ukąszenie przez komara, dlatego warto stosować środki odstraszające owady. Ukąszone miejsce zacznie nas swędzieć, a przez drapanie rośnie ryzyko uszkodzenia naskórka i zakażenia.
Pamiętaj o pielęgnacji skóry i piciu wody – wysokie temperatury sprzyjają większemu oddawaniu wody przez procesy chłodzące organizm. Postaraj się spożywać min. 2 l wody dziennie, by zapobiec zwiększaniu się obrzęku. Nawilżanie skóry ciała zapobiegnie jej wysuszaniu, dzięki czemu skóra nie będzie pobierała tak dużej ilości wody z organizmu.
Nie bójmy się podróży lotniczych – lot samolotem nie zwiększa ryzyka pojawienia się obrzęku chłonnego.
Życzę udanych i bezpiecznych wakacji 😊
Ignacy Sulżyc
Fizjoterapeuta
Ośrodek Rehabilitacji Psychospołecznej i Medycznej
Osób Niepełnosprawnych ZCO
fundacja@onkologia.szczecin.pl
Tel. 91 42 51 592
Nr konta 57 1050 1559 1000 0022 7250 5138
Regionalna Fundacja Walki z Rakiem
ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin